BOLU KARTALKAYA YANGINI: İHMALLER ZİNCİRİ VE GÜVENLİK EKSİKLİKLERİ

Önceki gün Türkiye'nin önemli kış turizm merkezlerinden biri olan Kartalkaya'da, bir otelin mutfağında başlayan yangın 78 kişinin hayatını kaybetmesine ve onlarca kişinin yaralanmasına yol açtı. Yangın sırasında otelde yaklaşık 238 misafir bulunuyordu. Olayın ardından ortaya çıkan detaylar, yaşanan facianın yalnızca bir yangın değil, aynı zamanda denetim eksiklikleri ve ihmaller zincirinin bir sonucu olduğunu gözler önüne serdi.

Yangın Güvenliği ve Denetim Eksiklikleri

1. Yangın Alarm Sistemi Eksikliği

Yangın sırasında otelde alarm sisteminin devreye girmediği bildirildi. Alarm sistemi, yangın durumunda insanları hızla uyarmak ve tahliyeyi kolaylaştırmak için hayati bir unsurdur. Bunun eksikliği, yangının fark edilmesini ve insanların güvenli bir şekilde tahliye edilmesini engellemiştir..

2. Otomatik Söndürme Sistemi Eksikliği

Odaların içinde hem "alev ve duman" ikaz alarmı, alev söndüren yangın muslukları bulunmalıdır. Bu sprinkler sistemlerinin 68 derece sıcaklıkta ucundaki cam patlayarak 12 m² alana su fışkırtır, herhangi bir insan müdahalesi beklemez. Oda büyükse iki tane veya üç tane takılır. Bu sistem depolardan otomatik su alır. Otelde bu sistemin olmadığı görülmektedir.

3. Yangın Merdiveninin Olmaması veya olsa da kolaylıkla ulaşılamaması

Bir otelde yangın merdiveni bulunmaması veya ulaşmak için sıkıntı yaşanması kabul edilemez bir güvenlik açığıdır. Yangın merdivenleri, tahliye sürecinde insanların güvenli bir şekilde binayı terk etmelerine olanak tanır. Otelin yangın merdiveni olmadan ya da olsa da bu merdivenlere erışilmesi bu kadar zor iken faaliyet göstermesine izin verilmiş olması, denetim mekanizmasının ne kadar zayıf olduğunu göstermektedir. Ayrıca bu tip acil çıkış ve yangın merdivenleri yönleri özellikle gece durumunda bina elektrik sisteminden bağımsız olarak akümülator tipi doğru akım sağlayan cihazlarla ışıklandırılmak zorundadır.

Yangın merdivenlerinin duman ve sıcaktan daha az etkilenmesi için bina dışında olması tercih edilir ancak yangın merdiveni otelin içinde olabilir. Bu durumda belirli yönetmeliklere ve standartlara uygun olması gerekmektedir. Türkiye’de bu konu "Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik" ile düzenlenmiştir. İç mekanda yer alan yangın merdivenlerinin güvenli bir şekilde kullanılabilmesi için aşağıdaki özelliklere sahip olması gerekir:

a. Yangına Dayanıklı Malzeme:

Yangın merdiveni ve şaftı, yangına dayanıklı malzemelerle inşa edilmelidir. Şaft duvarlarının en az 120 dakika yangına dayanıklı olması gerekir.

b. Havalandırma ve Basınçlandırma: Merdiven boşluğu basınçlandırılmalı ya da dumanın merdivene ulaşmasını engelleyecek şekilde doğal veya mekanik havalandırma sağlanmalıdır.

c. Kapılar: Yangın merdivenine açılan kapılar en az 90 dakika yangına dayanıklı olmalıdır.

Kapılar, kendiliğinden kapanan ve duman sızdırmaz özellikte olmalıdır.

d. Duman Kontrolü:

Yangın durumunda dumanın merdivene yayılmasını engellemek için merdiven boşluğu tamamen yalıtılmalıdır.

e. Tahliye Genişliği ve Yüksekliği:Yangın merdiveni genişliği, binadaki kişi sayısına göre belirlenmelidir. Genellikle en az 120 cm genişliğinde olmalıdır.

f. Acil Durum Aydınlatması:

Yangın merdivenlerinde BATARYADAN ÇALIŞIR acil durum aydınlatma sistemi bulunmalıdır.

g. Doğrudan Çıkışa Bağlantı:

İç mekanda bulunan yangın merdiveni, bina dışına doğrudan bir çıkış sağlamalıdır. Otelin ana alanlarına ya da riskli bölgelere (örneğin mutfak gibi) bağlanmamalıdır.

h. Tekerlekli Sandalye Uygunluğu: Otel gibi kamuya açık binalarda, yangın merdivenlerinin engellilerin tahliyesine uygun tasarlanması gereklidir. Bu, asansör destekli tahliye noktaları ile sağlanabilir.

i. Kaçış Yönlendirmesi:

Yangın merdivenine yönlendiren levhalar ve işaretler, kolayca fark edilebilir ve karanlıkta bile görülebilir olmalıdır. (Bataryalı)

Eğer otelin yangın merdiveni içeride olacaksa ki bu otelde içeride olduğu iddia edilmektedir, yukarıdaki standartlara uymak şarttır.

4. İş Güvenliği ve Denetim Süreçleri

Otelin iş güvenliği uzmanı tarafından incelendiği varsayılabilir. Peki, bu uzman yangın merdiveni eksikliğini nasıl fark etmedi ya da fark ettiyse neden gerekli önlemler alınmadı? Uzmanlar, bu tür kritik eksiklikleri raporlamakla yükümlüdür. Ancak bu raporlar eyleme dönüşmediğinde, denetimlerin sadece formaliteden ibaret olduğu anlaşılmaktadır.

5. Bakanlık Denetim Süreci

Turizm Bakanlığı'nın denetim alanında bulunan bu otelin ruhsatlandırılması sırasında yangın güvenliğiyle ilgili standartların sağlanmadığı açıkça ortadadır. Bakanlık, ruhsat verme sürecinde yangın merdiveni, alarm sistemleri ve itfaiye müdahale olanaklarını değerlendirmelidir. Bu süreçte göz yumulmuş olması büyük bir sorumluluk ihlalidir.

6. Kurtarma Sürecindeki Eksiklikler

Yangına müdahale 45 dakika sonra başlayabilmiştir. En yakın itfaiye biriminin otelden bu kadar uzak olması, acil durum planlarının yetersizliğini ortaya koymaktadır. Özellikle turizm alanlarında hızlı müdahale ekiplerinin bulunmaması, bu tür faciaların daha büyük kayıplara yol açmasına neden olmaktadır.

7. Sorumluluk ve Önlemler

Bu olay, yalnızca bir yangın değil, sistematik ihmallerin sonucudur. Aşağıdaki adımların bir an önce atılması gerekmektedir:

a. Denetim Mekanizmalarının Gözden Geçirilmesi: Turizm tesislerinin yangın güvenliği başta olmak üzere tüm iş güvenliği standartlarına uygunluğu sıkı bir şekilde denetlenmelidir.

b. Ruhsatlandırma Sürecinin Yeniden Düzenlenmesi: Turizm Bakanlığı, ruhsatlandırma sürecinde yangın güvenliği ve acil durum planlarına özel önem vermelidir. Eksiklikler tamamlanmadan ruhsat verilmemelidir.

c.Eğitim ve Farkındalık: Otel personeli ve misafirler, yangın gibi acil durumlarda nasıl hareket edecekleri konusunda bilgilendirilmelidir. Tatbikatlar düzenli olarak yapılmalıdır.

d. Acil Müdahale Sistemlerinin İyileştirilmesi: Turizm bölgelerinde itfaiye ve acil müdahale ekiplerinin daha hızlı erişim sağlayacak şekilde konumlandırılması gerekmektedir.

Sonuç

Kartalkaya’da yaşanan yangın, sadece bireysel hatalardan değil, aynı zamanda sistemin bütünündeki eksikliklerden kaynaklanmıştır. İnsan hayatının böylesine ihmal edilmesi kabul edilemez. Bu tür faciaların tekrar yaşanmaması için ihmallerden ders çıkarılmalı, eksiklikler hızla giderilmeli ve sorumlular hesap vermelidir. İnsan güvenliği, turizm gelirlerinden ya da ticari kazançlardan daha öncelikli tutulmalıdır.

Bu yazı, yangın gibi felaketlerde ihmallerin ve denetim eksikliklerinin nasıl can kayıplarına yol açtığını ortaya koymayı ve kamuoyunun bu konulara duyarlılığını artırmayı amaçlamaktadır.

HAZIRLAYAN : Mehmet ASAL

Afet ve Kriz Yönetimi Danışmanı