KIBRIS RUMLARI 1 YUNAN UÇAĞI DÜŞÜRDÜ, 2'SİNE AĞIR HASAR VERDİ...

DERLEYEN VE YORUMLAYAN: Mehmet ASAL

NİKİ OPERASYONU VE NORATLAS OLAYI

1974 Barış Harekatı'nda Kıbrıs'lı Rumların, Yunan komandolarını taşıyan 3 uçağı gece karanlığında yanlışlıkla vurduğu pek bilinmez..

(Son günlerde bu konu gündeme geldiği için ben de bilgileri fotoğraflarla zenginleştirmek ve biraz da yorum katmak istedim.)

Niki Operasyonu (Yunanca: Επιχείρηση Νίκη), Zafer Tanrıçası Nike adına hitaben, Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında 21/22 Temmuz 1974 tarihinde Hanya, Girit Adasından bir Komando taburunun taşınması amacıyla Yunan Ordusunun gizlice gerçekleştirdiği bir hava indirme/destek operasyonudur.

Uçaklar Lefkoşa'ya vardıklarında, Rumların kendi Dost ateşine maruz kalmıştır. Lefkoşe Havaalanını koruyan Rum Uçaksavar Birlikleri, bu uçaklara Türk Uçağı olduğunu zannederek ateş açmıştır. 33 Yunan Komando /Pilot askerinin kaybına, onlarcasının yaralanmasına ve üç uçağın tamamen kullanılmaz hale gelmesine neden olan başarısız bir harekattır.

Öldürdükleri 1 Pilot ve 32 Yunan komandosunu da uçağın içinde bırakarak uçakla birlikte düştüğü alana gömmüşlerdir. Öldürdükleri Yunan komandolarını ise kayıplar listesine alarak BM'ye vermiş ve hesabını da Türkiye'den sormak cüretinde ve hilekarlığında bulunmuşlardır. Ailelere gerçeği söylemeyerek onların acılarını siyasi istismar ve propaganda için yıllarca kullanmışlardır.

Barış Harekatı'nın ikinci gününde, gerçekleşen olay şöyle olmuştu:

Lefkoşa’da Rum kontrolündeki uluslararası havaalanını koruyan 195’inci uçaksavar taburu komutanı Yarbay Yannidis Konstantinos, gökyüzünde yaklaşan uçakları görünce Türk uçakları sanarak “ateş” emri vermiştir.

Uçaksavar taburu, Girit'in Hanya kentindeki askeri havaalanından kalkan uçaklardan birini düşürmüş, 2’sine de ağır, 1’ine hafif hasar vermiştir.

Vurdukları uçak, 15 uçaklık bir filoyla yardıma gönderilen ancak dünya kamuoyundan gizlenmeye çalışılan Yunan 1’inci komando alayının askerleriydi.

Düşürülen NORATLAS tipi nakliye uçağında biri pilot personel dahil 32 komando ölmüş, bir kişi atlayarak ağır yaralı kurtulmuştur.

Noratlas uçağı vurulduğunda ağır yaralı olarak uçaktan atlayan ve 1 gün sonraki aramalarda pist yakınlarında bulunan 20 yaşındaki komando Thanasis Zafiriou, 2016 yılında Selanik'teki askeri hastanede hayatını kaybetmiştir.

Yunanlı komando Thanasis Zafiriu, her yıl Güney Kıbrıs’a giderek, mezarlığı ve ölen arkadaşları için dikilen anıtı ziyaret edip çelenk bırakmıştır. Zafiriu, 1974’te yaşadıklarını şöyle anlatmıştır:

“Lefkoşa havaalanı üzerindeydik. Büyük bir gürültü duydum. İlk önce pilotların öldüğünü anladık. El bombalarının olduğu sandık alev aldı. Birkaç saniye sonra uçağın sol kanadı alevlere büründü ve hızla yere doğru düşmeye başladık. Paraşüt yoktu. ‘Meryem Ana yardım et’ diye uçağın kapısını açtım ve 70 metre yükseklikten boşluğa atladım. Ayaklarım kırıldı ama sağ kaldım.”

Cehenneme dönen ve kullanılmaz hale gelen havaalanında ölenlerin kalıntıları toplanmış, uçakla birlikte gömülmüştür.

Daha sonra da üzerine Kıbrıs Barış Harekâtı’nda ölen 449 Yunan askeri için “Timvos Makedonitisa” adlı askeri anıtı inşa etmişlerdir.

Ailelerin baskısı ile toplu mezar 5 yıl sonra, 1979’da kazılarak kemik kalıntıları Atina’ya gönderilmiştir.

Temsili mezarları Lefkoşa’daki askeri mezarlıkta kalmıştır.

Yunanlı aileler aldıkları naaşları Atina’da bir başka askeri mezarlığa resmi devlet töreniyle defnetmiştir.

1990’da çıkan dedikodular üzerine ailelerden bazıları mezarları açtırıp DNA testi yaptırmış ve skandal patlamıştır.

Naaşlardan en az 10’unun Yunan komandolara ait olmadığı ortaya çıkmış, bunun üzerine Yunan aileler AİHM’ye giderek Rum yönetimini dava etmiştir.

Dava 2014'de sonuçlanmış ve mahkeme Rum yönetimini suçlu bularak “Gerçek naaşların bulunması" yönünde karar vermiştir.

2015'de yapılan kazıda uçağın ve Rumların vurarak öldürdükleri Yunan Komandolarının kalıntıları çıkarılmış, yakınlarından alınan DNA örnekleri ile eşleştirerek kalıntılar ailelere teslim edilmiştir.

Rum yönetimi daha sonra gemiyle Yunanistan'dan kullanım dışı bir NORATLAS uçağını parçalayarak adaya getirmiş, bu uçağı 5 tırla Makedonissa askeri mezarlığına taşıyarak Monte etmiştir. Her yıl bu anıt uçağın önünde, 1974'de öldürdükleri 32 Yunan komandosunu anma töreni düzenlenmektedir.

NİKİ OPERASYONU'nda Girit’ten gelen 15 uçağın 12'si daha sonra adaya Yunan komando alayını geri götürerek dönmüştür. 2'si ise ağır yara aldığından geri dönememiş ve Yunanistan'ın resmen savaşa katıldığına delil olmasın diye bu uçakları yakarak imha etmiştir.

1974 Barış Harekatı'nda hepimize büyük acı veren bir savaş kazasını da Türk tarafı yaşamıştır.

Yunanistan'ın gemilerle adaya takviye gönderdiğine ilişkin yanlış bir bilgi sonucu uçaklarımız, Yunan gemisi sandıkları savaş gemilerimizi Baf açıklarında vurmuştur.

TCG Kocatepe muhribi batmış, TCG Mareşal Fevzi Çakmak ve TCG Adatepe muhripleri hasar almış, 54 denizcimiz şehit olmuş onlarcası da yaralanmıştır.

Harplerde böyle hataların olması kaçınılmazdır ancak Yunanlılara daha doğrusu bir Millete yakışmayan, bunu kendi kamuoyları ve daha da önemlisi ölenlerin ailelerinden bile gizlemiş olmalarıdır.

Bu olayda bizler için çıkarılacak ikinci bir ders te, 15 adet Yunan Uçağının 21/22 Temmuz 1974 gecesi Girit Adasından havalanıp Kıbrıs'a intikal etmesine rağmen (Girit * Kıbrıs Arası 350 deniz mili mesafe) bunu Türk Radarlarının (Anamur, İskenderun, Taşucu Radarları) veya devriyedeki uçaklarımızın yakalayamamış ve önleme yapmamış/yapamamış olmalarıdır. (Anadolu - Kıbrıs 45 mil)

Ancak gerçekler er ya da geç mutlaka birgün gün yüzüne çıkar. Bu olayda da olduğu gibi.