MERHABA ASKER...

YAZAN :Mehmet ASAL

MUSTAFA KEMAL’IN OSMANLI DÖNEMİ ADETİ “SELAMÜN ALEYKÜM” ŞEKLİNDE ASKER SELAMINI KOLAĞASI İKEN NASIL ORTADAN KALDIRDIĞINI BİLİYOR MUYDUNUZ?

22 Haziran 2022 günü, Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve ülkenin fiili yöneticisi konumundaki Muhammed bin Selman Ankara'da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü.

Suudi Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın turu, Ürdün ve Türkiye’yi kapsayan bir gezi kapsamında Mısır’a iki günlük bir ziyaretle başladı. Turun son durağı olan Türkiye’ye, Suudi Gazeteci Cemal Kaşıkçı’nın İstanbul’daki konsolosluğunda öldürülmesinden sonra Suudi-Türkiye ilişkilerinde yaşanan fırtınalı krizin ardından ilk resmi ziyaretini yaptı. Bu Ziyaret, muhalif gazeteci vatandaşının öldürülmesinden bu yana tahtı almaya en yakın hale gelen Emir için bir ilkti.

Aynı zamanda, Krallığın ABD Başkanı Joe Biden’ın 15-16 Temmuz tarihlerinde gerçekleştireceği ziyaretin ilanıyla aynı zamana denk geldi. En öne çıkan şey, Veliaht Prensin Biden’ın Krallığa beklenen ziyaretinden önce hem bölgesel konumunu hem de Biden’a karşı konumunu güçlendirmeye çalışması olduğu çok açıktı ve davranışlarına da yansımıştı.

Resmi ziyaret kapsamında Ankara’ya gelen Prens Selman’ın görüşmesinde en dikkat çeken husus, karşılama töreninde verdiği selam ve askerin tepkisi oldu.

Protokol gereği Türkçe “Merhaba asker” demesi beklenen Veliaht Prens Muhammed bin Selman, tören alayını “Selâmün Aleyküm” diye karşılayınca askerlerden daha önceki törenlerde görülmemiş şekilde cılız bir karşılık geldi. Birçok asker de hiçbir cevap vermedi.

Sosyal medyada bu durumun verilen selama karşılık askerin tepkisi olduğu iddia edildi. Bir diğer iddia da askerin sadece “Merhaba asker” selamına karşılık verecek şekilde emir ve eğitim alması nedeniyle net bir karşılığın verilmediği yönünde oldu.

Kış aylarında resmi ziyaretle Türkiye’ye gelen Hırvatistan Cumhurbaşkanı Kolinda Kitaroviç’in “Merhaba asker” dediğinde çekilen görüntülere bakıldığında askerin verdiği gür ve tereddütsüz yanıt aradaki farkı ortaya koydu.

Şimdi gelelim Osmanlı dönemine;

1800’ lerin son dönemi ve 1900 başlarında yoklama ve teftişlerde komutanlar askere:

- Selâmün aleyküm... derler, asker de:

- Aleyküm selâm... diye cevap verirdi.

1908 yılında, Mustafa Kemal Selânik'te 38 inci piyade alayı komutanlığına tayin edilmişti.

Hikâyeyi o zaman o aynı alayın birinci taburunun üçüncü bölüğünde takım komutanı olarak bulunan Ziya Kılıç'tan dinleyelim:

''Alay komutanı Miralay (Albay) Sadettin Bey gözlerinden rahatsız olduğu için izin almıştı. Aynı günün akşamı kolordunun günlük emrinde beşinci kolordudan Kurmay Kolağası(Kolağası Kıdemli Yüzbaşı ya da ön yüzbaşı muadili bir rütbedir) Mustafa Kemal Bey'in alay komutanlığı vekilliğine tayin edilmiş olduğu bildiriliyordu. O vakit ki alaylar dört taburlu idi. Bu alayın tabur komutanı binbaşı rütbesindedir. Tabiî bir kurmay kolağasının böyle bir alay komutanlığına getirilmesi bütün komutanları şaşırtmıştır.

Bir gün sonra alay komutan vekilinin alayı teslim almak üzere geleceği haber verildi. Alay kışla meydanında teftiş durumuna girdi. Biraz sonra enfes bir ata binmiş, heybetli, gür, dik bıyıklı ve keskin bakışlı kurmay kolağası geldi. Usul gereği en kıdemli tabur komutanı tekmil haberi verdi. Mustafa Kemal Bey alaya yaklaşınca gür bir sesle:

- Merhaba asker, dedi.

O tarihlerde yoklama ve teftişlerde komutanlar askere:

- Selâmün aleyküm... derler, asker de:

- Aleyküm selâm... diye cevap verirdi. Alışmadığı bu tek kelimelik selâm karşısında asker biraz irkildikten sonra aynı kelime ile cevap verdi.

- Merhaba

İşte o tarihten sonradır ki orduya bu tek kelime ile selâm usulü girmiştir.''

Mustafa Kemal iki saat gibi kısa bir süre içinde bütün bölük komutanlarını, bölüklere basit tatbikat yaptırarak, imtihandan geçirmiş, başarı gösteremeyenleri hemen Selânik'teki talimgâha yollayarak yeni askerî usulleri öğrenmelerini sağlamış, kısa zamanda 38 inci alayı kolordu içinde örnek hâle getirmiş, herkesçe anlaşılmış ki bu 28 veya 29 yaşındaki kolağası, rütbelerin basit sınırları içinde kalacak ve ölçülecek bir kimse değildir.

İşte Türk Ordusunun ve askerinin “Selamün Alayküm” selamından “Merhaba Asker” selamına geçişinin öncüsü ve başlatıcısıdır, büyük önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk. Işıklar içinde uyusun.

Referans: Falih Rıfkı Atay, Çankaya,1961