ORMAN YANGINLARI ÖNLENEBİLİR Mİ?

YAZAN: Mehmet ASAL

Dikkatsizlik ve ihmal nedeniyle her yıl binlerce metrekare ormanımız yok olmakta.

Yangınlar neden çıkıyor? Ormanların yok olması nelere sebep oluyor?

Orman Yangınlarının bugüne kadar bilinen nedenleri:

• İhmal ve dikkatsizlik nedeniyle çıkan orman yangınları,

• Ormanda güvenlik tedbiri alınmadan ateş yakılması,

• Yakılan ateşin söndürmeden bırakılması,

• Sönmemiş sigara izmariti ve kibritin yere atılması,

• Orman içinde veya bitişiğindeki tarlalarda istenmeyen ot veya anızın yakılması,

• Gece aydınlatma için ormanda ateşle dolaşılması,

• Cam ve cam kırıklarının ormanda bırakılması,

• Çocukların orman içinde ateşle oynamaları,

• Kasıtlı çıkarılan orman yangınları,

• Tarla veya otlakları genişletmek için ormanın bilerek yakılması,

• Orman içinde yapılan kanunsuz işleri gizlemek için yangın çıkarılması,

• Birilerinden intikam almak veya bir şeyi sabote etmek için yangın çıkarılması,

• Yabani hayvanları uzaklaştırmak için yangın çıkarılması.

Her ne kadar artık sadece yaz ayları ile sınırlı olmasa da özellikle hava sıcaklığının en yüksek seviyelere ulaştığı yaz aylarında, orman yangınları da artış gösteriyor. Hem doğal hayatı hem de ekosistemi olumsuz etkileyen orman yangınlarını alınacak önlemlerle engelleyebiliriz.

Son dönemde bazı Felaket Senaryo yazarları Elon Musk’ın Space X Projesinde yer alan Starlink uyduları ile ormanların yakıldığını ileri sürebilecek kadar psikomatik davranışlar gösterebiliyor. (Elon Musk: 28 Haziran 1971 tarihinde Güney Afrika'da doğmuştur. Kanadalı bir anne ve Güney Afrikalı bir babanın oğludur. Space X ve TESLA Projelerinin kurucu, CEO’su ve sahibidir.)

"Orman Yangını Erken Tespit Sistemi" vasıtasıyla yangınlara anında ve büyümeden müdahale edilebilmesi, sabotajların önlenebilmesi mümkündür. Özellikle başlangıç safhasında ve yangın yayılmadan önce yapılacak müdahale kritik önemde olmaktadır. Bu amaçla çeşitli tesis ve yapılar kullanılmaktadır. Orman yangınlarının önlenmesi amacıyla inşa edilen yaygın tesislerden biri de şüphesiz YANGIN GÖZETLEME KULELERİ (YGK)’dir. Bu tesisler, çeşitli faktörler (ulaşım kolaylığı, görüş mesafesi, uzaklık vb.) göz önünde bulundurularak inşa edilmelidir.

Yangın kulesi, yangın gözetleme kulesi, yangın gözleme kulesi ya da yangın gözlem kulesi; yangınları gözleme amacıyla görevlendirilen kişilerin, görevlerini gerçekleştirmek için kullandıkları kuledir. Kullanımı 1900'lerin başlarında yaygınlaşan yangın kuleleri sayesinde tespit edilen yangınlar; telefon, haberleşme güvercini ve helyograf (Helyograf, ayna ile yansıtılan güneş ışığıyla yaratılan mors kodu ile sinyal veren kablosuz bir güneş telegraf aleti. Flaşlar aynayı aralıklı dönüştürmesiyle veya deklanşör ile ışının kesilmesiyle yaratılır.) gibi yöntemlerle duyurulmaktaydı. İstanbul’daki Beyazıt yangın kulesi de bunlardan biridir.

BEYAZIT - İSTANBUL'DA İLK YANGIN KULESİ

Yıllardır kafamı kurcalayan bu konuyu bu sene de Çanakkale’de meydana gelen Orman Yangınından sonra biraz detaylı bir şekilde araştırmaya karar verdim.

Diyebilirsiniz ki Orman genel Müdürlüğünün 40000, Bakanlığın 140000 personeli varken tek akıllı ve bu konuları düşünen sen misin? Haklısınız. Elbette ben tek değilimdir. Benim amacım “TERECİYE TERE SATMAK DEĞİL” BİR DÜŞÜNCE YOLU AÇMAK VE ACABA ORMAN YANGINLARINI ÖNLEME KONUSU GÖZDE ÇOK MU BÜYÜTÜLÜYORU SORGULAMAK.

Üstelik size aşağıda ana hatlarını rakamlarla açıklayacağım proje ile bence çok fazla bir masraf yapmadan, ya da en azından orman yangınları sonucu meydana gelen zararların ¹/3 hatta ¼ ü kadar BİR HARCAMA ile yangınlarla nasıl mücadele edilebileceğini açıklayacağım.

Orman Yangınlarında:

• Biyolojik çeşitlilik büyük zarar görür.

• Ormanlarda yaşayan canlıların yaşam alanları yok olur.

Canlı ve cansız örtünün yok olmasıyla erozyon, sel-taşkın ve hava kirliliği gibi doğal afetlerin sayısında ve hızında artma görülür.

• İklim sisteminde (sıcaklık, rüzgâr, nem ve yağışa doğrudan etki ederek) bozulmalar görülür.

• Orman ve orman ürünlerine dayalı turizm, sağlık, spor, avcılık gibi sektörler olumsuz yönde etkilenir.

Türkiye’nin yüzölçümü 783 562 km² dir. 2021 yılı itibariyle toplam orman alanı 231 100 km²' dir. Bu orman alanı ülke genel alan toplamının %29 kadarıdır. Orman Genel Müdürlüğünün verilerine göre; orman alanlarımızın 12.500 km² kısmı yangına çok hassas bölgelerde bulunmaktadır. Bu alanların 7.670 km² si 1. derecede, 4 910 km² si 2. derecede yangına hassas bölgelerde yer almaktadır. Ülkemizin özellikle Hatay’dan başlayıp Akdeniz ve Ege sahil bölgelerinden İstanbul’a kadar uzanan kıyı şeridi, yangınlar açısından en riskli bölgeyi oluşturmaktadır.

TÜRKİYE ORMAN DAĞILIMI HARİTASI

Ülkemiz geneline bakıldığı zaman en fazla ormanlık alan Karadeniz ve Antalya bölgesindedir. Antalya’da yaklaşık olarak 11460 km² ormanlık yeşil alan bulunmaktadır. Antalya sonrasında sıra ile 8730 km² alan ile Kastamonu, 8350 km² alan ile Mersin, 8290 km² alan ile Muğla, 6460 km² alan ile Kütahya, 6320 km² alan ile Balıkesir, 5930 km² alan ile Adana, 5880 km² alan ile Denizli, 5420 km² alan ile Manisa ve 5310 km² alan ile Bolu gelmektedir.

Ülkemizde ormanlık alanı en az iller: Ağrı, Iğdır ve Nevşehir’dir.

Orman Genel Müdürlüğü’nün 2021 faaliyet raporu, 2017-2021 arası orman yangınları sonucu yitirilen ormanlık alan miktarında büyük bir artış olduğunu göstermektedir.

2021 yılında kaybedilen ormanlık alan 2020’de yitirilen alanın 7 katı olmuştur. 2010-2020 arası geçen 10 yılda çıkan orman yangınlarında 66 000 000 km² alan küle dönmüştür. Söndürme ve yeniden ormanlaştırma maliyeti yaklaşık 1,7 milyar lirayı bulmuştur. (1 333 000 000 $= 1,33 Milyar dolar)

Ormancılık alanında yangınların önlenmesi ve erken müdahale edilmesi için bir dizi önlem almak gerekmektedir. Sizlere madde madde ve detaylı açıklamalarıyla yangınların önlenmesi ve erken müdahale edilmesi için alınabilecek tedbirler:

1. Eğitim ve Farkındalık Oluşturma:

   1. Orman personeli, köylüler ve yerel halk dahil olmak üzere herkesin yangınla mücadele konusunda eğitilmesi.

   2. Yangın tehlikesi ve koruma yöntemleri hakkında toplumun bilgilendirilmesi ve farkındalık oluşturulması.

2. Koruma Şeritleri ve Alan Temizliği:

   1. Orman içinde yangın bariyerleri oluşturarak ağaç ve çalıları temizlemek.

   2. Orman yollarının ve yangın güzergahlarının düzenli olarak bakımını yapmak.

   3. Orman çevresinde temizlik şeritleri oluşturarak kurumuş bitki örtüsünü uzaklaştırmak.

3. Gözetleme Kuleleri ve Kameralar: (bu çalışmadaki asıl amaç budur)

   1. Yangın gözetleme kuleleri ve kamera sistemleri kurarak orman alanlarını sürekli olarak izlemek.

   2. Yangınların erken aşamada tespit edilmesine yardımcı olmak.

4. Meteorolojik İzleme:

   1. Hava durumu ve rüzgâr tahminlerini sürekli izlemek.

   2. Yüksek sıcaklık, düşük nem ve güçlü rüzgâr gibi yangın riskini artıran koşullarda özellikle dikkatli olmak.

5. Yangın İzleme ve İhbar Sistemi:

   1. Yangın tespit sistemleri kullanarak anormal sıcaklık artışlarını tespit etmek ve hızla müdahale etmek.

   2. Yangın ihbar hatları oluşturarak hızlı müdahale için gerekli ekiplerin yönlendirilmesini sağlamak.

6. Mobil Ekipler ve Ekipmanlar:

   1. Yangın söndürme ekiplerinin hızlıca müdahale edebilmesi için mobil ekipler oluşturmak.

   2. Yangın söndürme araçları, su tankerleri, tırmıklar ve diğer ekipmanları hazırda bulundurmak.

7. İtfaiye ve Gönüllüler:

   1. Yerel itfaiye teşkilatlarıyla iş birliği yaparak yangın söndürme kapasitesini artırmak.

   2. Gönüllü yangın söndürme ekipleri oluşturarak hızlı müdahale sağlamak.

8. Orman Yangınlarına Karşı Uygun Araç Gereç:

   1. Uygun yangın söndürme araçları ve ekipmanları temin etmek.

   2. Helikopter ve uçak gibi hava araçlarını yangın söndürme operasyonlarında kullanmak.

9. İzleme ve Değerlendirme:

   1. Yangın sonrası alanları izlemek ve toparlanma sürecini yönetmek.

   2. Yangın sonrası etkileri değerlendirmek ve gelecekteki yangınların önlenmesi için dersler çıkarmak.

10. Yasal Düzenlemeler ve Cezalar:

    1. Orman yangınına sebep olan insan faaliyetlerine yönelik caydırıcı yasalar ve cezalar belirlemek.

    2. İzinsiz ateş yakma gibi riskli davranışları yasaklamak ve bunlara cezai yaptırımlar getirmek.

11. Orman Yollarının Kontrolü:

    1. Orman yollarının düzenli olarak denetlenmesi ve izinsiz girişlere karşı önlemler alınması.

    2. Orman içine araçların girişini kontrol altında tutmak.

12. İklim Değişikliği ile Mücadele:

    1. İklim değişikliği ile mücadele ederek sıcaklıkların artışını ve kuraklık riskini azaltmak.

    2. Orman ekosistemlerinin daha dirençli hale getirilmesi için uygun bitki türlerinin seçilmesi.

13. İHA (İnsansız Hava Araçları) Kullanımı

Bu tedbirlerin etkili bir şekilde uygulanması; ormancılık alanında yangınların önlenmesi ve erken müdahale edilmesi konusunda büyük bir öneme sahiptir. Yerel yönetimler, orman teşkilatları, toplum ve özel sektör iş birliği ile bu önlemler koordineli bir şekilde hayata geçirilmelidir.

Yukarıda sayılan 12 maddeden 3ncüsü olan “Gözetleme Kuleleri ve Kameralar benim burada sizlere aktarmaya çalışacağım ve çok önem verdiğim ana unsur olacaktır. IHA (İnsansız Hava Araçları)’da bu konuda oldukça etkilidir. Onu da Yangın Gözetleme Kuleleri ile ilgili araştırmanın altında ayrı bir faktör olarak sunacağım. Çünkü her ikisinin de müştereken kullanılması, birinin diğerinin yerine tercih edilebileceği farklı bölgeler ve durumlar mevcut olabilir.

Krizlerle mücadelede en önemli husus; Kriz meydana geldiği zaman onunla başa çıkmak değil Krizin meydana gelmesini baştan önlemek, krizi ortaya çıkaracak sebepleri erkenden ortadan kaldırmaktır.

Bu çalışmadan amacım Gözetleme kuleleri ve kamera sistemi ile tüm ormanlık alanlarımızın 24 saat gözlenmesi ve krizin (YANGIN) oluşmadan veya başlangıcında önlenebilmesidir. İHA’ları da çalışma içinde ama ayrı olarak değerlendireceğim.

Amaç, orman yangınlarının erken tespit edilmesini sağlayarak hızlı müdahale imkânı sunmaktır. Böylece orman yangınlarının kontrol altına alınması ve doğal yaşam alanlarının korunması hedeflenmektedir. Proje, üniversite öğrencilerinin katılımıyla gençleri doğa bilinci ve toplumsal sorumluluk anlayışıyla yetiştirmeyi de amaçlamaktadır.

Bu projede, orman yangınlarının erken tespit edilebilmesi için gözetleme kuleleri ve ileri görüntü işleme teknolojisi kullanılacaktır. Üniversite öğrencileri yaz aylarında bu sisteme katılıp gözetleme kulelerinde nöbet tutabilecektir.

Proje Özellikleri:

1. Gözetleme Kuleleri: Belirli aralıklarla ve belirli yüksekliklerde gözetleme kuleleri dikilecektir. Bu kuleler, yangınların erken tespit edilmesini sağlayacak eğitimli personel tarafından kullanılacaktır.

2. İleri Görüntü İşleme Teknolojisi: Gözetleme kulelerine yerleştirilecek güvenlik kameraları, ormanlık alanları sürekli olarak tarayacak ve yangın belirtilerini tespit edecektir. Görüntüler, özel bir yazılım tarafından analiz edilecek ve yangın şüphesi olan alanlar belirlenecektir.

3. Otomatik Yangın Tespit Sistemi: Yazılım tarafından belirlenen yangın şüphesi olan alanlar, otomatik olarak yangın alarmı verecek ve ilgili ekiplerin müdahale etmesi sağlanacaktır. Ayrıca, bu bilgiler ilgili yetkililere anlık olarak iletilerek acil durum önlemlerinin alınması sağlanacaktır.

ÇELİK KONSTRÜKSÜYON YANGIN GÖZETLEME KULESİ 4. Öğrenci Katılımı: Yaz aylarında üniversite öğrencilerinin, belirli dönemlerde gözetleme kulelerinde nöbet tutması sağlanacaktır. Bu şekilde, yangınların erken tespiti için sürekli bir gözetim sağlanabilecektir. Öğrenciler aynı zamanda yangın eğitimi alacak ve olası bir yangın durumunda doğru müdahale yöntemlerini uygulayabilecektir.

5. İletişim ve Koordinasyon: Proje kapsamında, gözetleme kuleleri arasında iletişim ve koordinasyon sağlayacak bir sistem kurulacaktır. Bu sayede, yangınla mücadele ekipleri hızlı bir şekilde harekete geçebilecek ve yangının büyümesini önleyebilecektir.

Projeye Dahil Edilmesi Gerekenler:

• Gözetleme kulelerinin tasarımı ve inşası

• İleri görüntü işleme yazılımının geliştirilmesi

• Güvenlik kameralarının temini ve montajı

• İletişim ve koordinasyon sisteminin oluşturulması

• Yangın eğitimi programının hazırlanması ve öğrencilere verilmesi

Yangın kulelerinin yüksekliği ve aralarındaki mesafe, projenin etkinliği için önemlidir.

İşte yaptığım araştırmada bu konuda genel olarak kabul gören optimal değerler şu şekilde ortaya çıkmıştır:

1. Yangın Kulesi Yüksekliği: Yangın kulelerinin yüksekliği, genel olarak ormanlık alanın topografyasına ve yöresel koşullara bağlı olarak değişebilir. Ancak genellikle 15 ila 30 metre arasında bir yükseklik tercih edilir. Bu yükseklik aralığı, kulelerin geniş bir görüş açısına sahip olmasını ve yangın belirtilerini etkili bir şekilde tespit etmesini sağlar.

2. Kuleler Arası Mesafe: Kuleler arasındaki mesafe, yangın tespitinde etkinliği ve hızlı müdahale imkanını etkileyen önemli bir faktördür. Optimum aralık, genellikle kulelerin birbirini görebileceği ve verimli bir iletişim sağlayabileceği şekilde belirlenmelidir. Bu mesafe, yangın konusunda uzmanların önerilerine ve arazinin özelliklerine bağlı olarak değişebilir. Genellikle 5 ila 10 kilometre arasında bir mesafe tercih edilir.

Dikkate almanız gereken diğer faktörler arasında ormanlık alanın büyüklüğü, topografik yapı, hava koşulları ve yangın riski de bulunmaktadır. Bu nedenle, projenin uygulanacağı bölgenin özelliklerini değerlendirmek ve uygun yükseklik ve mesafe ölçütlerini belirlemek için yerel yetkililerle, ormancılık uzmanlarıyla veya yangın uzmanlarıyla iş birliği yapmanız önemlidir. Böylece en etkili ve verimli bir yangın tespit sistemi oluşturabilirsiniz.

Bu yöntemle olaya baktığımız zaman, 10 km aralıklı kuleler (Çok sık ormanlık alanlarda veya bazı zorunluluklar olduğunda bu mesafe 7,5 kilometreye de düşebilir) yapılması halinde ülkemizdeki tüm ormanların 24 saat 3 vardiya esasına göre gözetlenebilmesi için;

20 000 kadar kule ve 80 000 kadar personele ihtiyaç vardır.

BALCALI MOBIL INSANSIZ YANGIN KULESI

Aslında artık modern dünyada insansız yangın gözetleme kuleleri de yapılmaktadır. Hatta bunlardan biri Aralık 2022 de tamamlanan, Anadolu Sigorta’nın orman varlıklarının korunması için Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü ile hayata geçirdiği “Ormanın Gözleri” projesinde Adana’daki yangın kulesidir. Adana Balcalı’da hizmete giren bu kulenin mobil ve insansız teknolojisiyle bölgede yangınlara müdahalede önemli bir role sahip olması beklenmektedir.

BALCALI INSANSIZ KULESI TEÇHİZATI

Ormanın Gözleri projesinde 2023 yılında da Çanakkale, Muğla, Adana ve Antalya’da olmak üzere dört adet yeni nesil gözetleme kulesinin daha hizmete sunulması hedefleniyor. Kaldı ki bu tarz kulelerin sayısı artıncaya kadar kuleler insanla donatılabilir. Hele Türkiye de halen 3 milyon işsiz olduğu dikkate alınırsa.

Bu sayı Ekim-kasım-Aralık-Ocak-Şubat-Mart ve Nisan aylarında 5000 kule ve 20 000 personele indirilebilir. Yani esas olay Mayıs-Ekim ayları arasında ilave 60 000 kişi bulabilmektir. Bu amaçla Üniversite öğrencileri belli bir asgari ücret ve gönüllülük esası ile görevlendirilebilir.

2022 yılı itibarıyla sadece Tarım-Orman Bakanlığı hizmetlerini; merkez ve taşra teşkilatı ile Bağlı ve İlgili Kuruluşlarında farklı statüde görev yapan 140.786 personel yürütmektedir. Kaldı ki böyle bir görev için 5 aylık yaz döneminde askeri birliklerden de personel temin edilebilinir.

Türkiye'de orman yangınlarının gözetlenmesi ve müdahale edilmesi için çeşitli kurumlar ve gönüllü gruplar görev alabilir. Potansiyel katılımcılar şunlar olabilir:

Orman Genel Müdürlüğü (OGM): Türkiye'deki orman yangınlarının takibi ve yönetimi OGM'nin sorumluluğundadır. Yangın gözetleme kulelerini işletir ve yangın mücadele ekiplerini yönetirler. Orman Genel Müdürlüğünün halen 35000-40000 arası personeli bulunmaktadır.

• Jandarma Genel Komutanlığı: Jandarma ekipleri, orman yangınlarına hızlı bir şekilde müdahale edebilirler. Yangınların neden olduğu bazı bölgelerde jandarma karakolları bulunabilir.

• Belediyeler ve İtfaiye Teşkilatları: Belediyeler, kendi bölgelerindeki orman yangınlarına müdahale edebilirler. Belediye itfaiye ekipleri, yangın söndürme ve kurtarma çalışmalarına yardımcı olabilirler.

• Sağlık Bakanlığı ve Afet Koordinasyon Merkezi: Orman yangınları sırasında yaralanan veya zehirlenen insanların sağlık hizmetlerine ihtiyaçları olabilir. Sağlık Bakanlığı ve afet koordinasyon merkezleri bu konuda önemli bir rol oynayabilirler.

• Üniversiteler ve Araştırma Kuruluşları: Yangınların takibi, modellenmesi ve yangın risk analizleri gibi konularda üniversiteler ve araştırma kuruluşlarından uzmanlar danışmanlık sağlayabilirler.

• Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü: Doğa koruma ekipleri, milli parklardaki yangın riskini azaltmak ve yangınlara müdahale etmek için çalışabilirler.

• Gönüllü İtfaiye Grupları: Birçok bölgede gönüllü itfaiye grupları bulunmaktadır. Bu gruplar, yangınları söndürme konusunda destek sağlayabilirler.

• Dağcılık ve Doğa Sporları Kulüpleri: Dağcılık ve doğa sporlarıyla ilgilenen kulüpler, yangın gözetleme kulelerinde gönüllü olarak görev alabilirler.

• Köy ve Mahalle Dernekleri: Köyler ve mahalleler, kendi bölgelerinde yangın gözetleme ve ilk müdahale konusunda bilinçlendirilebilir ve gönüllüler oluşturabilirler.

• İş Güvenliği Uzmanları ve Yangın Eğitmenleri: Yangın güvenliği ve eğitimi konusunda uzman kişiler, yangınların önlenmesi ve müdahalesi konusunda eğitim ve danışmanlık sağlayabilirler.

BÜYÜKADA YANGIN GÖZETLEME KULESİ

Gönüllülük esasına dayalı olarak, yerel topluluklar, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör de yangın gözetleme ve müdahale çalışmalarına katkı sağlayabilirler. Yangınların hızlı bir şekilde tespit edilmesi ve müdahale edilmesi için bu çeşitli kurumlar ve grupların iş birliği yapması önemlidir.

Burada esas maliyet 20000 kulenin yapılmasıdır. Yangından etkilenmeyecek tarzda çelik kuleler yapılabilir. Halen ülkemizde 1000’e yakın gözetleme kulesi vardır.

Yangın gözetleme kulelerinin standartları nasıl olmalıdır?

Yükseklik ve Yangın Kuleleri arasındaki mesafenin ne olacağına önceki açıklamalarda değinmiştim.

Bu kulelerin belli standartlara uygun olması, etkin ve güvenilir bir yangın izleme sistemi oluşturulmasına yardımcı olur. Yangın gözetleme kulelerinin standartlarında aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır.:

• Yüksek Konum: Yangın gözetleme kuleleri, yüksek noktalara inşa edilmelidir. Bu, geniş bir görüş açısı sağlar ve ormanın geniş bir alanını gözlemlemeye yardımcı olur.

• Stratejik Konumlandırma: Kuleler, yangın riskinin yüksek olduğu bölgelere stratejik olarak yerleştirilmelidir. Rüzgâr yönleri, yerel iklim koşulları ve orman yapısı gibi faktörler göz önünde bulundurulmalıdır. Çalışmamız sonucunda her 7,5-10 km de bir kule olması gerekliliği ortaya çıkmışsa da bu topografik ve coğrafi haritalar üzerinde yapılacak ciddi çalışmalar sonucunda tespit edilmelidir.

• İyi Görünürlük: Kule tasarımı, etrafı iyi görebilmek için gereken bir açıya sahip olmalıdır. Engellerden arındırılmış bir görünürlük sağlanmalıdır.

• Çevresel Duyarlılık: Kulelerin inşa edildiği çevrenin ve doğanın korunması için çevresel duyarlılık gösterilmelidir. Çevre Koruma: Kulelerin çevre duyarlılığı gözetilerek inşa edilmesi gerekmektedir. Ekosistemi olumsuz etkilemeden yerleştirilmelidirler.

• Dayanıklılık: Yangın gözetleme kuleleri, çeşitli hava koşullarına dayanıklı şekilde inşa edilmelidir. Yangın mevsiminde sıcak hava ve yangına maruz kalabilirler. Yanmaz malzemeden yapılmalıdırlar.

• Güvenlik: Kuleler güvenli bir şekilde kullanılabilecek şekilde tasarlanmalıdır. İskeleler, merdivenler ve korkuluklar gibi güvenlik unsurları bulunmalıdır.

• İletişim Altyapısı: Kulelerde, yangın tespiti durumunda hızlı iletişim kurulabilmesi için uygun iletişim altyapısı olmalıdır. Radyo, telefon veya diğer iletişim araçları kullanılabilir.

• Hava Durumu İzleme: Yangın riskini artırabilecek hava koşullarını (yüksek rüzgâr, düşük nem vb.) izlemek için hava durumu istasyonları entegre edilmelidir.

• Veri Kaydı ve Raporlama: Kuleler, tespit edilen yangınlarla ilgili verileri kaydetmeli ve raporlamalıdır. Bu veriler, yangın müdahale ekiplerinin yönlendirilmesi için kullanılabilir.

• Uzaktan İzleme ve Kontrol: Kulelerin bazı fonksiyonları uzaktan izleme ve kontrol edilebilmelidir. Bu, bakım ve operasyonel sürekliliği sağlar.

• Güvenlik ve Konfor: Kuleler, çalışanlar için güvenli ve konforlu bir çalışma ortamı sunacak şekilde tasarlanmalıdır. Yangın tehlikesine karşı güvenli tahliye yolları sağlanmalıdır.

• Enerji Kaynağı: Kuleler, elektrik kesintileri durumunda da işlevini sürdürebilmek için alternatif enerji kaynaklarına sahip olmalıdır.

• Bakım ve Onarım Kolaylığı: Kulelerin bakımı ve onarımı kolaylıkla yapılabilir olmalıdır. Bu, kesintisiz işleyiş için önemlidir.

• Ekipman ve Teknoloji: Yangın gözetleme kuleleri, modern teknoloji ve ekipmanla donatılmalıdır. Teleskoplar, dürbünler, yangın tespit sistemleri ve meteorolojik izleme cihazları gibi ekipmanlar kullanılabilir.

• Personel Eğitimi: Kulelerde görev yapacak personel, yangın tespiti ve iletişim konularında eğitilmelidir. Eğitimli personel, erken yangın tespitinde daha etkili olacaktır.

• Bakım ve Denetim: Kuleler düzenli olarak bakım ve denetimden geçirilmelidir. Bu, ekipmanın çalışır durumda olduğundan emin olmak için önemlidir.

Bu standartlar, yangın gözetleme kulelerinin etkili bir şekilde işlev görmesini ve yangınların erken tespit edilip müdahale edilmesini sağlar. Yerel koşullar ve gereksinimler de göz önünde bulundurularak tasarım ve inşa süreci yönetilmelidir.

Ulaşımı zor olan bölgelere İNSANSIZ YANGIN GÖZETLEME KULELERİ, nispeten kolay olan yerlere de KLASİK YANGIN GÖZETLEME KULELERİ yapılarak hem Milli Servetimiz korunabilir hem de Milli Ekonomiye büyük katkı sağlanabilir. Bu yapılırken öncelikle yangın risk haritası güncellenerek kule inşası yüksek riskli yerlerden başlayarak projelendirilmeli ve uygulamaya geçilmelidir.

Her yıl yangın sonucu kaybedilen orman alanı, insan ve diğer canlı kayıpları, söndürme için yapılan masraflar vb. gibi dikkate alındığında aslında bu proje kendisini 5-10 yıl içinde rahatlıkla finanse edebilecek bir projedir. BM ve Dünya bankasından alınacak uygun kredilerle en geç 2 yıl içinde inşa kısmı bitirilebilir.

Ayrıca bu projeler için Özel Sektör de Firma adı verilmek ve tanıtımı yapılmak kaydıyla Gönüllü olarak Kule Yapımına/ Sponsorluğuna teşvik sağlanabilir. Yurdumuzda Yukarıda yazılan Adana-Balcalı ve aşağıda gösterilen İstanbul-Sarıyer Kulesi gibi bunun örnekleri de vardır.

İHA (İNSANSIZ HAVA ARAÇLARININ KULLANIMI)

Şimdi de İHA’ların bu maksatla kullanılmasındaki avantaj ve dezavantajlardan bahsetmek istiyorum.

Orman yangınlarının erkenden tespit edilmesi ve önlenmesinde insansız hava araçlarından (İHA) faydalanmak, geleneksel yöntemlere kıyasla birçok avantaj sunabilir. İşte bu konuda dikkate almanız gereken bazı noktalar:

1. Hızlı ve Geniş Alan Kapsama:

İHA'lar, büyük ve zor erişilebilen alanları hızla tarayabilir ve yangınları erken aşamada tespit edebilir. Bu, yangınların hızla yayılmasını engelleyerek müdahale süresini kısaltabilir.

2. Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme:

Gelişmiş kameralar ve sensörler sayesinde İHA'lar, yüksek çözünürlüklü görüntüler elde edebilir. Bu da yangınların erken tespitini kolaylaştırır.

3. Gerçek Zamanlı İzleme:

İHA'lar, gerçek zamanlı görüntü aktarımı sağlayarak yangınların durumunu sürekli olarak izleme imkanı sunar. Bu, yangının gelişimini anlık olarak takip etmenizi sağlar.

4. Esneklik ve Mobilite:

İHA'lar taşınabilir olduğu için farklı bölgelere kolaylıkla taşınabilir ve farklı yangın alanlarında kullanılabilir. Bu, yangınların kontrolünü sağlamak için daha iyi bir esneklik sunar.

5. Maliyet ve Verimlilik:

Yangın gözetleme kuleleri inşa etmek ve işletmek maliyetli olabilirken, İHA'lar daha düşük maliyetlerle kullanılabilir. Uygun şekilde planlandığında ve etkili bir şekilde kullanıldığında, uzun vadede daha ekonomik bir çözüm olabilirler.

6. Tehlikeden Koruma:

İnsanlar için tehlikeli bölgelere girme ihtiyacını ortadan kaldırdığı için, yangınların tehlikeli bölgelerde daha güvenli bir şekilde gözlemlenmesini sağlar.

7. Veri Analizi ve Tahmini:

İHA'lar, topladıkları verileri analiz ederek yangın davranışını tahmin etme ve yangının nasıl yayılabileceğine dair bilgi sağlama potansiyeline sahiptir.

Ancak, İHA'ların kullanımıyla ilgili bazı potansiyel zorluklar da vardır:

1. Teknolojik Sınırlamalar:

Hava koşulları, pil ömrü, iletişim sorunları gibi teknolojik sınırlamalar İHA'ların etkin kullanımını kısıtlayabilir.

2. Yasal Düzenlemeler:

İHA'ların hava sahasında uçuşuyla ilgili yasal düzenlemeler ve izin gereksinimleri bulunmaktadır.

3. İnsan Faktörü:

İHA'lar, uzaktan kontrol edildiğinden insan hataları veya iletişim kesintileri gibi faktörler etkileyebilir.

4. Veri Yönetimi ve Analizi:

Büyük miktarda verinin doğru şekilde yönetilmesi ve analiz edilmesi gereklidir. Aksi halde yanıltıcı sonuçlar elde edilebilir.

Yangın gözetleme kulesine kıyasla, İHA'lar genellikle daha esnek, hızlı ve düşük maliyetli etkin bir çözüm sunabilir. Ancak, tam bir karşılaştırma yapmak için belirli koşulları ve gereksinimleri göz önünde bulundurmanız önemlidir.

İdeal olanı uzun vadede kalıcı yangın gözetleme kuleleri yapılırken özellikle bu yapılırken geçecek süre zarfında İHA’lardan faydalanmak, ulaşılması ve kule inşası zor olan bölgelerde İHA kullanımına yönelmek olabilir. Ancak yine de İHA ile kapsanacak bölgelere en azından her 10 kilometrede bir adet olmasa da kritik noktalara da yangın gözetleme kuleleri yapmak/koymak düşünülmelidir. (Özellikle İHA’ların kullanılamayabileceği hava koşullarında)

ÖRNEK:

TÜRKİYENİN İLK TERMAL KAMERALI TEKNOLOJİK İKLİMLENDİRME VE MODERN YANGIN GÖZETLEME KULESİ

SARIYER İNSANSIZ YANGIN GÖZETLEME KULESİ

Orman ve Su İşleri Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü (OGM) İstanbul'un kuzey ucunda orman yangınlarını gözetlemek maksadıyla inşa edilen kule, hava durumuna göre renk değiştiren meteoroloji bağlantılı dış cephe bina yüzeyi otomasyon ışıklandırma sistemi ile kurulmuştur. Son teknolojik ekipmanlarla donatılan kule, Termal ve normal kameralarla internet bağlantısı aracılığıyla Yangın Koordinasyon Merkezinden 7/24 ve 360 derece gözetleme yapılabilmektedir ve aynı zamanda OGM bünyesindeki ilk asansörlü yangın gözetleme kulesidir.

NOT: Bu çalışmayı hazırlarken üzülerek gördüm ki Türkiye’deki 13 Üniversitemizde “Orman Mühendisliği Bölümleri” olmasına rağmen bu konuda, (“Tüm Türkiye’de Orman yangınları ile mücadele ve gözetleme kuleleri konusunda”) ciddi ve elle tutulur bir çalışmaya, bir doktora ya da master tezine rastlamadım. Çalışmalar küçük çaplı, modern teknolojiyi içermeyen basit dokumanlardı. (Umarım ve dilerim yanılmışımdır)

Ülkemize yangından uzak günler dileği ile.

Mehmet ASAL